European Credit Transfer System

Europejski System Transferu Punktów (European Credit Transfer System, ECTS, znany również w Polsce pod swą skrótową nazwą) został po raz pierwszy wprowadzony jako przedsięwzięcie pilotażowe w 1989 r. w ramach programu Erasmus. Wówczas jego celem było ułatwienie uznawania okresów studiów odbywanych przez studentów za granicą poprzez transfer punktów. Jako system transferu punktów ECTS objął swym zasięgiem ponad 30 krajów i funkcjonuje już w ponad tysiącu uczelni.

ECTS został uznany za jeden z fundamentów Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego przez 40 krajów-sygnatariuszy Procesu Bolońskiego. Wiele krajów uchwaliło przepisy zobowiązujące uczelnie do wprowadzenia ECTS jako systemu akumulacji punktów, a inne kraje podążają obecnie w tym samym kierunku. W niektórych krajach stosowanie ECTS jest warunkiem uzyskania akredytacji. Podczas konferencji nt. transferu i akumulacji punktów, którą zorganizowało w Zurychu w październiku 2002 r. Europejskie Stowarzyszenie Uniwersyteckie (European University Association), potwierdzono, że ECTS odgrywa kluczową rolę w szkolnictwie wyższym. ECTS zajmie również istotne miejsce przy opracowywaniu Europejskiego Ramowego Opisu Kwalifikacji Zawodowych (European Qualifications Framework) i jego odpowiedników w poszczególnych krajach. Równocześnie systemy oparte na ECTS wprowadza się na innych kontynentach.

Prawidłowe stosowanie ECTS zależy od zaangażowania tysięcy osób pracujących z odpowiednią motywacją w uczelniach, które działają w bardzo odmiennych warunkach i kulturach.

ECTS to system ułatwiający zaliczanie okresu studiów odbytych przez studenta w uczelni zagranicznej przez jego uczelnię macierzystą. System ECTS został opracowany w ramach ówczesnego Programu Socrates - Erasmus. Od tego czasu system ECTS jest wdrażany przez coraz większą liczbę uczelni europejskich, a najszersze zastosowanie systemu obserwuje się w uczelniach uczestniczących w wymianie studentów Programu Socrates - Erasmus.

System ECTS stanowi kodeks sprawdzonych rozwiązań dotyczących uznawania (okresu) studiów. Jego podstawą jest przejrzystość programu studiów i zasad zaliczania zajęć. Uznawanie okresu studiów jest jednym z podstawowych warunków wyjazdów w ramach Programu Socrates - Erasmus. Oznacza to, że okres studiów odbytych za granicą (w tym egzaminy lub inne formy oceny) zastępuje porównywalny okres studiów w uczelni macierzystej, niezależnie od tego, że treść uzgodnionego programu studiów za granicą może się różnić od programu w uczelni macierzystej. System ECTS sam w sobie nie reguluje treści, struktury czy ekwiwalencji programów studiów, są to bowiem kwestie związane z jakością kształcenia, do których system ECTS się nie odnosi.

System ECTS gwarantuje przejrzystość zaliczania okresów studiów dzięki:

• stosowaniu punktów ECTS przyporządkowanych przedmiotom (cyklom zajęć); podstawą przyporządkowania punktów jest nakład pracy wymagany od studenta w celu uzyskania zaliczenia z danego przedmiotu (cyklu zajęć); w systemie ECTS pełny rok akademicki odpowiada 60 punktom, semestr - 30 punktom, a trymestr - 20 punktom;
• opracowaniu Katalogu Kursów przedstawiającego dokładny opis zajęć oferowanych przez uczelnię w ramach poszczególnych kierunków studiów z podaną liczbą punktów ECTS dla każdego przedmiotu (cyklu zajęć)
• stosowaniu "Porozumienia o programie zajęć" (Learning Agreement) przygotowanego przed rozpoczęciem przez studenta okresu studiów za granicą i określającego program zajęć, w jakich ma uczestniczyć student oraz liczbę punktów ECTS, jaka będzie przyznana za ich zaliczenie; porozumienie obowiązuje wszystkie trzy strony, które są zobowiązane je podpisać: uczelnię macierzystą, uczelnię przyjmującą i studenta (do tego dokumentu często trzeba załączyć "Wykaz zaliczeń" opisujący dotychczasowy dorobek akademicki studenta w jego uczelni macierzystej);
• stosowaniu "Wykazu zaliczeń" (Transcript of Records), w którym wymienione są wszystkie przedmioty (cykle zajęć) zaliczone przez studenta za granicą oraz przyporządkowana im liczba punktów ECTS. Wykaz zaliczeń wydaje uczelnia przyjmująca. Uczelnia macierzysta uznaje punkty uzyskane przez studenta w innych uczelniach w ten sposób, że punkty otrzymane za zaliczone przedmioty (cykle zajęć) zastępują punkty, które student uzyskałby w uczelni macierzystej w ciągu porównywalnego okresu studiów.

ECTS pozwala przedstawiać programy studiów w sposób czytelny i ułatwiający porównania. System ten można stosować w ramach wszystkich rodzajów studiów niezależnie od trybu, w jakim są prowadzone, oraz dla celów kształcenia przez całe życie. Służy on zarówno studentom odbywającym część studiów za granicą, jak i studentom odbywającym całość studiów w swej uczelni macierzystej, ponieważ może być stosowany dla celów akumulacji punktów w obrębie jednej uczelni oraz w celu transferu punktów z jednej uczelni do drugiej. ECTS ułatwia studentom mobilność między krajami, w obrębie krajów, miast i regionów, jak również przechodzenie z jednego rodzaju uczelni do uczelni innego rodzaju; obejmuje on również samodzielną naukę i doświadczenie nabyte w trakcie pracy zawodowej. Z tych względów dobrze już obecnie znany akronim "ECTS" oznacza obecnie "Europejski System Transferu i Akumulacji Punktów".

Drugim ważnym narzędziem zapewniającym przejrzystość, ściśle powiązanym z systemem ECTS, jest Suplement do Dyplomu.

Suplement do Dyplomu stanowi załącznik czy notę objaśniającą do dyplomu wydawanego przez uczelnię. W Suplemencie wyjaśnia się treść dyplomu, która jest często zrozumiała wyłącznie w danym kraju. Jeżeli w wypełnionym dokumencie uwzględni się wszystkie elementy, zawiera on wszelkie informacje niezbędne do rzetelnej oceny tytułu zawodowego/stopnia naukowego lub uzyskanych kwalifikacji.

Suplement powinien być wydawany wszystkim studentom każdego rodzaju studiów, w momencie ukończenia przez nich studiów, wraz z oficjalnym dyplomem, bezpłatnie i w jednym z powszechnie używanych języków europejskich.

W tym kontekście należy wspomnieć o inicjatywie Komisji Europejskiej pod nazwą EUROPASS. Komisja proponuje połączyć różne instrumenty mające zapewnić przejrzystość kwalifikacji w kształceniu zawodowym (jak np. Europejskie portfolio i Europejski wzór życiorysu) w jednolitą "Europejską ramową strukturę zapewniającą przejrzystość kwalifikacji i kompetencji", która obejmowałyby również Suplement do Dyplomu.

Każdy Suplement do Dyplomu powinien rozpoczynać się od preambuły w następującym brzmieniu:

"Niniejszy Suplement do Dyplomu jest oparty na modelu opracowanym przez Komisję Europejską, Radę Europy i UNESCO/CEPES. Ma on przedstawiać pełne i obiektywne informacje, które zwiększą "przejrzystość" i umożliwią rzetelne uznawanie kwalifikacji (dyplomów, tytułów zawodowych/stopni naukowych, świadectw itp.) w celu kontynuowania nauki i wykonywania pracy w kraju i za granicą. W Suplemencie przedstawia się rodzaj, poziom, kontekst, treści i status studiów odbytych i ukończonych przez osobę wymienioną w oryginalnym dyplomie, do którego załącza się niniejszy Suplement. Suplement nie powinien zawierać żadnych sądów wartościujących, stwierdzeń o równoważności ani sugestii dotyczących uznania. Odpowiednie informacje należy podać we wszystkich ośmiu działach Suplementu. W przypadku nie zamieszczenia informacji, należy wyjaśnić przyczyny ich braku."