Biuro Pomocy Materialnej i Obsługi Osób Niepełnosprawnych

Podstawowe informacje

Definicja opiekuna faktycznego	Opiekun faktyczny dziecka – oznacza osobę faktycznie opiekującą się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka. Zatem opiekunem faktycznym studenta nie jest osoba, która faktycznie opiekuje się studentem np. mąż matki studenta niebędący jego ojcem, który go nie przysposobił gdy był małoletni, konkubent matki, dziadkowie lub inni członkowie rodziny, z którymi student mieszka.
Dochody brane pod uwagę przy ustalaniu sytuacji materialnej rodziny	Przez dochód rodziny rozumie się sumę dochodów członków rodziny uzyskaną w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczenia. Przez dochód członka rodziny rozumie się przeciętny miesięczny dochód członka rodziny osiągnięty w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczenia. Do wniosku o stypendium socjalne należy dołączyć dokumenty o dochodach uzyskanych w 2023 roku.
Dochody uzyskane za granicą	Dochody uzyskiwane za granicą Rzeczypospolitej Polskiej, są to dochody pomniejszone odpowiednio o zapłacone za granicą Rzeczypospolitej Polskiej: podatek dochodowy oraz składki na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne i obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne. Dochody te można udokumentować np. zaświadczeniami właściwych organów podatkowych, kraju, w którym te dochody zostały osiągnięte. W przypadku gdy członek rodziny osiąga dochody poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, które nie są wykazane w zaświadczeniu z urzędu skarbowego albo oświadczeniu o dochodzie, dokonuje się ich przeliczenia na podstawie średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego roku kalendarzowego, z którego dochód członków rodziny stanowi podstawę ustalenia prawa do świadczeń. W przypadku gdy członek rodziny uzyska poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej dochód, którego nie osiągał w roku kalendarzowym stanowiącym podstawę ustalenia prawa do świadczeń i dochód ten nie zostanie wykazany w zaświadczeniu albo oświadczeniu o dochodzie, przeliczenia dokonuje się na podstawie średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód został osiągnięty.
Dochód uprawniający do ubiegania się o świadczenia dla studentów w R.A. 2024/2025	W roku akademickim 2024/2025 o stypendium socjalne może ubiegać się student, którego miesięczny dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 1.570,50 zł (netto). Wysokość kryterium dochodowego, które uprawnia do otrzymania stypendium socjalnego zostaje ustalone na podstawie minimalnego wynagrodzenia za pracę. Kryterium to wynosi 45 procent tego wynagrodzenia obowiązującego od 1 stycznia poprzedniego roku (art. 13 ust. 8 ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. - o zmianie ustawy – karta Nauczyciela oraz niektórych ustaw Dz. U. z 2023 r. poz. 1672).
Dochód uzyskany z gospodarstwa rolnego obowiązujący w R.A. 2024/2025	Zgodnie z Obwieszczeniem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 20 września 2024 r. przeciętny dochód z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego w 2023 r. wyniósł 5451 zł (jest to dochód roczny). Dochód ten obowiązuje przy ustalaniu miesięcznej wysokości dochodu na osobę w rodzinie studenta przy przyznawaniu stypendium socjalnego, stypendium socjalnego w zwiększonej wysokości.
Rodzice studenta przy ustalaniu sytuacji materialnej studenta	Student ubiegający się o świadczenia socjalne ma obowiązek udokumentowania dochodów rodziców, chyba że ojciec jest nieznany lub posiada ustalone prawo do alimentów od rodziców lub jednego z nich. W tym przypadku bierze się pod uwagę otrzymywane alimenty, a nie dochód rodzica, który jest zobowiązany do alimentacji. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdy student jest samodzielny finansowo w myśl art. 88 ust. 2 ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce tj. spełnia określone kryteria. W opinii ministerstwa przy ustalaniu sytuacji materialnej studenta można pominąć rodziców także w sytuacji, gdy student nie jest przez nich utrzymywany, a udokumentuje, że nie posiada prawnych możliwości uzyskania od rodziców alimentów np. powództwo o ustalenie alimentów zostało przez sąd oddalone lub obowiązek alimentacyjny został uchylony. Ustawa - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce posługuje się pojęciem rodzica w znaczeniu prawnym, tj. rodzica biologicznego lub rodzica z przysposobienia. Nie ma natomiast podstaw, aby przy ustalaniu wysokości dochodu uwzględnić małżonka rodzica studenta (np. ojczyma). Jeśli student wychowuje się w rodzinie zastępczej to za dochód do celów stypendialnych przyjmuje się dochody osiągane przez tę rodzinę.
Student samodzielny finansowo	Student może ubiegać się o stypendium socjalne bez wykazywania dochodów osiąganych przez osoby, o których mowa w art. 88 ust. 1 pkt 1 tj. rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych studenta i będące na ich utrzymaniu dzieci niepełnoletnie, dzieci pobierające naukę do 26 roku życia, a jeżeli 26 rok życia przypada w ostatnim roku studiów, do ich ukończenia, oraz dzieci niepełnosprawne bez względu na wiek: w przypadku gdy nie prowadzi wspólnego gospodarstwa domowego z żadnym z rodziców i potwierdził ten fakt w złożonym oświadczeniu oraz spełnia jedną z następujących przesłanek: 1) ukończył 26. rok życia, 2) pozostaje w związku małżeńskim, 3) ma na utrzymaniu dzieci, o których mowa w art. 88, ust. 1, pkt 1 lit. d; 4) osiągnął pełnoletność, przebywając w pieczy zastępczej; 5) posiada stałe źródło dochodów i jego przeciętny miesięczny dochód w poprzednim roku podatkowym oraz w roku bieżącym w miesiącach poprzedzających miesiąc złożenia oświadczenia, o nieprowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego z żadnym z rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych, jest wyższy lub równy 40 % minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego od dnia 1 stycznia roku poprzedzającego rok akademicki, na który przyznawane jest stypendium socjalne, na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, czyli w roku akademickim 2024/2024 - 1.396,00 zł. Stałe źródło dochodu oznacza generalnie nieprzerwane źródło dochodu w roku, czyli dla ostatniego roku podatkowego przez 12 miesięcy w roku oraz w roku bieżącym. Ciężar udowodnienia posiadania stałego źródła dochodu spoczywa na studencie. Może on udokumentować powyższe przedstawiając m. in. zaświadczenie z zakładu pracy o zatrudnieniu, umowy cywilnoprawne (zlecenia, o dzieło), decyzje właściwego organu o przyznaniu renty, wyrok sądowy zasądzający alimenty, zaświadczenia o wysokości osiągniętego dochodu (zaświadczenia z urzędu skarbowego, zaświadczenia z zakładu pracy o wysokości osiągniętego dochodu i inne).
Utrata i uzyskanie dochodu	Zgodnie z ustawą utrata dochodu oznacza utratę dochodu spowodowaną: uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego, utratą zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych, utratą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, utratą zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej, renty socjalnej, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym (Dz. U. 2022 r. poz. 1051), lub świadczenia pieniężnego przyznanego na zasadach określonych w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia (Dz. U. poz. 658), wykreśleniem z rejestru pozarolniczej działalności gospodarczej lub zawieszeniem jej wykonywania w rozumieniu art.16b ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2024 r. poz. 90) lub art. 36aa ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230, 1429, 1672, i 1941). utratą zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego, przysługujących po utracie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej; utratą zasądzonych świadczeń alimentacyjnych w związku ze śmiercią osoby zobowiązanej do tych świadczeń lub utratą świadczeń pieniężnych wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów w związku ze śmiercią osoby zobowiązanej do świadczeń alimentacyjnych; utratą świadczenia rodzicielskiego; utratą zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników: utratą stypendium doktoranckiego określonego w art. 209 ust. 1 i 7 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce; W przypadku utraty dochodu przez członka rodziny, osobę uczącą się lub dziecko pozostające pod opieką opiekuna prawnego w roku kalendarzowym poprzedzającym rok akademicki lub po tym roku, ustalając ich dochód, nie uwzględnia się dochodu utraconego. Uzyskanie dochodu oznacza uzyskanie dochodu spowodowane: zakończeniem urlopu wychowawczego; uzyskaniem zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych; uzyskaniem zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, uzyskaniem zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej, renty socjalnej, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym, lub świadczenia pieniężnego przyznanego na zasadach określonych w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia, rozpoczęciem pozarolniczej działalności gospodarczej lub wznowieniem jej wykonywania po okresie zawieszenia w rozumieniu art. 16b ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników lub art. 36 aa ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych; uzyskaniem zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego, przysługujących po utracie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej; uzyskaniem świadczenia rodzicielskiego, uzyskaniem zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników, uzyskaniem stypendium doktoranckiego określonego w art. 209 ust. 1 i 7 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. W przypadku uzyskania dochodu przez członka rodziny, osobę uczącą się lub dziecko pozostające pod opieką opiekuna prawnego w roku kalendarzowym poprzedzającym rok akademicki, ustalając dochód członka rodziny, osoby uczącej się lub dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, osiągnięty w tym roku dochód dzieli się przez liczbę miesięcy, w których dochód ten był uzyskiwany, jeżeli dochód ten jest uzyskiwany w okresie, na który ustalane lub weryfikowane jest prawo do świadczeń. W przypadku uzyskania dochodu przez członka rodziny, osobę uczącą się lub dziecko pozostające pod opieką opiekuna prawnego po roku kalendarzowym poprzedzającym rok akademicki dochód ich ustala się na podstawie dochodu członka rodziny, dochodu osoby uczącej się lub dochodu dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, powiększonego o kwotę osiągniętego dochodu za miesiąc następujący po miesiącu, w którym nastąpiło uzyskanie dochodu, jeżeli dochód ten jest uzyskiwany w okresie, na który ustalane lub weryfikowane jest prawo do świadczeń. Przepisów o utracie i uzyskaniu dochodu nie stosuje się do dochodu z tytułu zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej i dochodu z tytułu wykreślenia z rejestru lub rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej, jeżeli członek rodziny, osoba ucząca się lub dziecko pozostające pod opieką opiekuna prawnego utracili dochód z tych tytułów i w okresie 3 miesięcy licząc od dnia utraty dochodu, uzyskali dochód u tego samego pracodawcy lub zleceniodawcy, lub zamawiającego dzieło lub ponownie rozpoczęli pozarolniczą działalność gospodarczą (przepis dotyczy wyłączenia stosowania utraty i uzyskania dochodu w niektórych przypadkach). Student ma obowiązek zgłaszania w terminie 7 dni, w Biurze Pomocy Materialnej i Obsługi Osób Niepełnosprawnych zmian, które zachodzą w składzie rodziny, dochodach rodziny lub toku studiów i innych mających wpływ na dalsze korzystanie ze świadczeń, przedkładając właściwą dokumentację.
W skład gospodarstwa domowego wchodzi	Do osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym wlicza się wyłącznie: Do osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym wlicza się wyłącznie: studenta, małżonka studenta, rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych studenta, będące na utrzymaniu osób, o których mowa w lit. a-c, dzieci nie-pełnoletnie, dzieci pobierające naukę do 26 roku życia, a jeżeli 26 rok życia przypada w ostatnim roku studiów, do ich ukończenia, oraz dzieci niepełnosprawne bez względu na wiek. Należy podać informacje o obojgu rodzicach w przypadku, gdy nie są oni wskazani przez studenta jako pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym i poświadczenie zasądzonych alimentów. Jest to katalog wyczerpujący, wskazany w ustawie, w związku z powyższym uczelnia, nawet w wyjątkowych przypadkach, nie może uwzględnić innych osób przy badaniu sytuacji materialnej studenta (np. babci lub dziadka studenta, dalszych krewnych, rodziców małżonka studenta). PRZY WYLICZANIU DOCHODU, DO SKŁADU RODZINY NIE SĄ WLICZANE OSOBY: pełnoletnie, nie uczące się, przebywające w instytucjach zapewniających całodobowe utrzymanie, odbywające zasadniczą służbę wojskową. W przypadku, gdy student spełnia wskazane w ustawie (art. 88 ust. 2) warunki do uznania go za samodzielnego finansowo, nie bierze się pod uwagę dochodów osób wymienionych wyżej przy ustalaniu jego sytuacji materialnej, a jedynie dochody własne studenta, jego małżonka i dzieci. Ciężar udowodnienia stanu faktycznego rodziny spoczywa na studencie.
Cudzoziemcy ubiegający się o stypendium socjalne	O stypendium socjalne może ubiegać się cudzoziemiec będący studentem uczelni, spełniający co najmniej jeden z poniższych warunków: 1. udzielono mu zezwolenia na pobyt stały, lub rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej; 2. udzielono zezwolenia na pobyt czasowy w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 159 ust. 1 lub art. 186 ust. 1 pkt 3 lub 4 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2020 r. poz. 35, 2023, 2320 i 2369 oraz z 2021 r. poz. 159); 3. posiada status uchodźcy nadany w Rzeczypospolitej Polskiej albo korzysta z ochrony cza-sowej albo ochrony uzupełniającej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 4. posiada certyfikat poświadczający znajomość języka polskiego jako obcego, o którym mowa w art. 11a ust. 2 ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U. z 2019 r. poz. 1480 oraz z 2020 r. poz. 285), co najmniej na poziomie biegłości językowej C1; 5. posiada Kartę Polaka lub wydano mu decyzję w sprawie stwierdzenia polskiego pochodzenia; 6. jest małżonkiem, wstępnym lub zstępnym obywatela Rzeczypospolitej Polskiej, mieszkającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 7. udzielono mu zezwolenia na pobyt czasowy w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 151 ust. 1 lub art. 151 b ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach lub przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z korzystaniem z mobilności krótkoterminowej naukowca na warunkach określonych w art. 156b ust. 1 tej ustawy lub posiada wizę krajową w celu prowadzenia badań naukowych lub prac rozwojowych. Cudzoziemiec niewymieniony w pkt 1-7 nie może ubiegać się o stypendium socjalne. UWAGA! Studenci, którzy na mocy przepisów ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (zw. również specustawą), zostali objęci ochroną czasową maja prawo do przebywania legalnie w Polsce i związane z tym m.in. uprawnienia do bezpłatnej nauki w polskich uczelniach oraz ubiegania się o stypendia socjalne. Zgodnie z art. 2 ust. 1 specustawy, wzmiankowany status prawny będzie utrzymany do 24 sierpnia 2023 r. W październiku 2022 r. Komisja Europejska ogłosiła decyzję o przedłużeniu obowiązywania dyrektywy o ochronie tymczasowej dla ukraińskich uchodźców w Unii Europejskiej co najmniej do marca 2024 r. w związku z tym obowiązywanie regulacji przyjętych w tym zakresie we wspomnianej ustawie również zostanie przedłużone. W dniu 26 czerwca 2023 r. weszły w życie przepisy wprowadzające zmiany w specustawie. Zmiany dotyczą m.in. przedłużenia pobytu do dnia 4 marca 2024 r. obywateli Ukrainy, którzy przybyli legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okre-sie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia określonego w przepisach wydanych na podstawie przepisów specustawy i deklarują zamiar pozostania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Uprawnienia do świadczeń dla studentów – uchodźców z Ukrainy wynikają z art. 324 ust. 3 pkt. 2 w związku z art. 324 ust. 2 pkt. 4 ustawy z dnia 20 lipca 2018 roku – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Na jego podstawie o stypendium socjalne może ubiegać się cudzoziemiec, który posiada status uchodźcy nadany w Rzeczypospolitej Polskiej albo korzysta z ochrony czasowej albo ochrony uzupełniającej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Tymczasowa ochrona dla uchodźców z Ukrainy, którzy uciekają przed wojną napastniczą Rosji, została wprowadzona decyzją wykonawczej Rady UE z dnia 4 marca 2022 roku (Dz. U. Unii Europejskiej, Rocznik 65, L 71/1) i przedłużona od dnia 4 marca 2024 roku do dnia 4 marca 2025 roku decyzją Rady Unii Europejskiej podjętą dnia 18 października 2023 roku wprowadzająca w ten sposób mechanizm zapewniający natychmiastową i zbiorową ochronę dla wysiedleńców, którzy nie mogą wrócić do państwa pochodzenia.