Dietetyka

Światowy Dzień Drzewa Oliwnego obchodzimy 26 listopada, by uczyć o znaczeniu drzewa oliwnego w kulturze i historii, zwłaszcza w regionach Morza Śródziemnego.

W ramach nauki o wpływie diety na zdrowie, studenci dietetyki na PANS w Nysie zapoznają się z najnowszymi doniesieniami naukowymi. Studenci kierunku dietetyka w PANS w Nysie zapoznają się z doniesieniami naukowymi dotyczącymi udziału sposobu żywienia w zachowaniu zdrowia. Jak dowiadujemy się opracowany raport przez U.S. News & World stycznia zawiera  zestawienie najlepszych diet na rok 2024. Komisja złożona była z 43 ekspertów ds. żywienia – lekarzy, dietetyków, epidemiologów żywieniowych ekspertów. Specjaliści oceniali każdą dietę w 11 kategoriach. Oceniali m.in. krótko- i długoterminową utratę masy ciała, łatwość przestrzegania, przyjazność dla rodziny i wpływ na osoby zmagające się z chorobami przewlekłymi jak cukrzyca. Spośród 30 diet ocenianych pierwsze miejsce po raz siódmy  zajęła dieta śródziemnomorska. 

Na uwagę zwracają wszystkie składniki diety lecz niezwykle istotnym elementem jest oliwa ze względu na swoje właściwości prozdrowotne.

Olea Europaea Fruit Oil  to Olej oliwkowy

Olea Europaea Fruit Oil, powszechnie znany jako olej z owoców oliwek, jest cennym i popularnym składnikiem. Pozyskiwany jest poprzez tłoczenie z owoców drzewa oliwnego, którego naukowa nazwa to właśnie Olea europaea.

Oliwa to gęsty, zielonkawy olej, wyciskany z oliwek. Jest bogaty w tłuszcze jednonienasycone i stanowi dobre źródło podstawowego kwasu tłuszczowego - kwasu linolowego. Oliwa zawiera także kwas oleinowy, który z kwasem linolowym wchodzi w skład kwasów z grupy omega-3. Hamują one rozwój miażdżycy, obniżając stężenie cholesterolu  we frakcji LDL i podnosząc we frakcji HDL, a także zapobiegają tworzeniu się wolnych rodników.
Rodzaje oliwy

• oliwa extra vergine (extra virgin olive oil) - najlepsza i najdroższa. Powinno się ją spożywać na surowo. Może być lekko mętna i z osadem. Często pakowana jest w ciemne szkło. 
• oliwa vergine (virgin olive oil) - nieco gorszej jakości, lecz o bardziej uniwersalnym znaczeniu: nadaje się do sałatek, gotowania i smażenia.
• zwykła oliwa vergine (ordinary virgin olive oil) - polecana do gotowania, smażenia oraz spożywania na surowo. 
• oliwa wytłokowa (olive - pomace oil) - nadaje się do sałatek i majonezu. 
• oliwa rafinowana (rafined olive oil) - polecana do gotowania, smażenia i pieczenia. 
• oliwa (olive oil) - to mieszanina oliwy rafinowanej i virgin. Polecana do spożycia na surowo. 
• oliwa wytłokowa rafinowana (olio di sanse rettificato) - odpowiednia do smażenia. 

Oliwka jest bardzo wyjątkowym owocem, ponieważ tylko niewielka część zawartego w nim tłuszczu znajduje się w pestce. Większość znajduje się w soczystym miąższu. Miąższ oliwki zawiera substancje zwane polifenolami, które według ekspertów przeciwdziałają utlenianiu się kwasów tłuszczowych i tworzeniu wolnych rodników. Udowodniono, że oliwa ma istotny wpływ na zapobieganie skrzepom krwi i łączeniu się płytek krwi. Dieta bogata w oliwę poprzez swoje działanie ograniczające zakrzepy krwi powoduje znaczne obniżenie prawdopodobieństwa występowania chorób serca. Oliwa  obniża stężenie cholesterolu we frakcji LDL oraz trójglicerydów we krwi, jednocześnie nie wpływając na obniżenie (a nawet zwiększając) stężenie cholesterolu we frakcji HDL. Badania epidemiologiczne dowodzą, że oliwa silnie przeciwdziała wielu złośliwym nowotworom (piersi, prostaty, śluzówki macicy, przewodu pokarmowego). Wiele badań naukowych potwierdziło, że stosowanie w diecie oliwy  istotnie zmniejsza ryzyko występowania nowotworów. Postrzegane jest jako jeden z  kluczowych elementów profilaktyki antynowotworowej.

Oliwa  pełni kluczową rolę w procesie rozwoju płodu podczas ciąży, jej brak może mieć zły wpływ na właściwy rozwój dziecka. Dowiedziono, że rozwój dzieci, których matki spożywały podczas ciąży oliwę jest lepszy biorąc pod uwagę  pod uwagę takie kryteria, jak wzrost, masa ciała, zachowanie oraz sprawności psychomotoryczne. Nie zostało jeszcze jednoznacznie określone, który z elementów diety śródziemnomorskiej wpływa na obniżenie ciśnienia krwi. Zostało jednak dowiedzione, że dodanie oliwy do codziennej diety, nie zmieniając jej pod żadnym innym względem, istotnie obniża ciśnienie krwi, zarówno skurczowe jak i rozkurczowe.

Oliwa jest bogata w liczne antyoksydanty (witamina E, polifenole itp), które pełnią pozytywną rolę w eliminowaniu wolnych rodników, molekuł odpowiedzialnych za niektóre schorzenia przewlekłe oraz proces starzenia. U ludzi proces starzenia wiąże się z poważnymi strukturalnymi i funkcjonalnymi uszkodzeniami skóry.  Czynniki zewnętrzne, takie jak promienie słoneczne, przyspieszają starzenie się skóry poprzez generowanie wolnych rodników. Komórki są wyposażone w mechanizmy neutralizujące ich działanie. Można także wspomagać działania hamujące rozwój wolnych rodników. Jednym ze sposobów jest stosowanie oliwy, której profil tłuszczowy jest bardzo zbliżony do tego właściwego ludzkiej skórze. Oliwa ma istotny wpływ na cały układ trawienny. Już w starożytnych czasach rekomendowano jej spożywanie przy zaburzeniach systemu pokarmowego, współcześnie zostało to poparte szeregiem badań potwierdzających to działanie.

Rozgrzana oliwa – w porównaniu z innymi tłuszczami – dzięki dużej zawartości antyutleniaczy oraz kwasu oleinowego jest bardzo stabilna oraz dłużej zachowuje swoje wartości odżywcze. Temperatura dymienia oliwy (moment, w którym pod wpływem temperatury produkt zaczyna się degradować i wyzwalać substancje rakotwórcze) wynosi 210° i jest dużo wyższa od rekomendowanej temperatury smażenia (180°). 

Nie dziwi więc fakt ogłoszenia że:
Światowy Dzień Drzewa Oliwnego obchodzony jest 26 listopada każdego roku. To święto ma na celu promowanie roli, jaką odgrywa drzewo oliwne w kulturze, historii i gospodarce, szczególnie w regionach basenu Morza Śródziemnego.

prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Elżbieta Grochowska-Niedworok